دی اکتیل ترفتالات
فرآیند تولید دی اکتیل ترفتالات به صـورت BATCH بـوده و در مرحلـه اول دو ماده 2 – اتیل هگزانول و دی ام تی در حضور کاتالیست تترا ایزو پروپیل تیتانات (TIPT ) واکنش جابجایی استریفیکاسیون انجام داده و تبدیل به DOTPمی گردد . پس از اتمـام واکنـش وجداسازی متانول و دو اتیل هگزانول اضافی، در نهایت DOTP خام با استفاده از عمل فیلتراسیون ، خالص سازی می گردد. این محصول عمدتاً به عنوان پلاستی سایزر در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد . از این محصول در صنایع PVC جهت تولید وسایلی نظیر لوازم پزشکی، اسباب بازی و لوازم آشپزخانه چرم مصنوعی و … استفاده می شود.
دی اکتیل ترفتالات
DOTP Specification
C24H38O4 | Chemical formul |
390.56 | Molecular weight g/mol |
Transparent & oily liquid | Appearance |
99 | %Ester content , min |
0.986+0.002 | Specific gravity (20oC) g/ml |
50 | Color , max |
0.2 | %(Loss on heat at (125oC , 3hr. |
1.49 | Refractive index at 20oC |
0.1 | %Water content , max |
فرمول ساختماني دی اکتیل ترفتالات :
C6H4-1,4(CO2C8H17)2یا C24H38O4
Molecular Structure
UPAC name: Bis(2-ethylhexyl) terephthalate
Formula: C_24 H_38 O_4
CAS No. 6422-86-2
Specification
Transparent and Oily
Purity: More than 99%
Water content: Max. 0.1%
Acid number: Max. 0.02 (mg KOH/gr)
Loss on heat(125(_^0)C, 3hr): Max. 0.25
Dioctyl Terephthalate
معرفی دی اکتیل ترفتالات (DOTP)
علت سمی نبودن DOTP در مقایسه با روغنDOP
دی اکتیل ترفتالات (DOTP) با فرمول شیمیایی یکی از نرم کننده های پر کاربرد در صنایع تولیدی PVC، درزگیر، واشر، اورینگ، روکش فلزات، قطعات خودرو، روکش پارچه، کفپوش، کاغذ دیواری، روکش سیم و کابل، حشره کش، پوشش دهنده ها، چرم، کفش، دستکش، درهای ساختمانی، جوهر چاپ، رنگ، لاک، چسب، آب بندها، ایزوگام، اسباب بازی، دارو، بسته بندی غذاها، لوازم ورزشی و زمین های بازی می باشد.
این ماده مایع بی رنگ، نامحلول در آب، محلول در روغن ها و حلال های غیر قطبی با بوی ملایم است. در واقع دی اکتیل ترفتالات (DOTP) ساختار شیمیائی متفاوتی نسبت به سایر نرم کننده ها دارد و بدلیل این ساختار متقارن و مهاجرت کمتر آن از پلاستیک، محصولات ساخته شده از آن مقاومت و دوام بیشتری نسبت به مواد ساخته شده از روغن DOP دارند.
1- در تمام کشور های اروپائی مخصوصاً در مواردی که تماس مستقیم با انسان وجود دارد از جمله اسباب بازی ها ، تجهیزات و لوازم پزشکی ، چرم مصنوعی ، وسایل پلاستیکی خانگی ، شیلنگ های آب و … ، به جای روغن DOP و سایر نرم کننده ها از روغن DOTP استفاده می گردد . لذا با توجه به اینکه روغن DOP سرطان زاست می توانید محصول خود را که حاوی روغن DOTP است تحت عنوان –)) فاقد DOP سرطان زا ((– علامت گذاری نموده و به بازار معرفی کنید .
2- DOTP ساختار شیمیائی متفاوتی نسبت به سایر نرم کننده ها دارد و بدلیل این ساختار متقارن و مهاجرت کمتر آن از پلاستیک، محصولات ساخته شده از DOTP مقاومت و دوام بیشتری نسبت به مواد ساخته شده از DOP دارند .
3- دی اکتیل ترفتالات انعطاف پذیری بیشتری نسبت به دی اکتیل فتالات دارد و همین باعث کاهش شکنندگی محصولات تولید شده با کاربرد در دمای پائین گردیده و مقاومت در برابر سرمای آنها بیشتر است.
4- DOTP بدلیل ساختار شیمیائی خاص خود، خصوصیات ذاتی نرم کنندگی و روان کنندگی دارد و همین ویژگی باعث تهیه پلاستیسول در زمان کمتر با صرفه انرژی کمتر می گردد .
5- ویسکوزیته پلاستیسول (plastisol) پایدارتر بوده و با گذشت زمان تغییر نمی کند و در نتیجه این ویژگی ، محصولات ضخیم تر و یکنواخت تری قابل تهیه می باشد . ولی در مقابل، ویسکوزیته پلاستیسول DOP تغییر پذیر بوده و این مورد باعث افت کیفیت و دوام محصولات می شود .
6- DOTP فراریت و مهاجرت به سطح بسیار کمتری داشته و بنابراین بهتر است در محصولات تولیدی به جای DOP از DOTP استفاده شود .
7- بدلیل مهاجرت کمتر DOTP ، مواد نمی توانند به سطح شبکه بچسبند .
8- مقاومت الکتریکی DOTP حدود 71 برابر DOP بوده و بنابراین نرم کننده بهتر و ارجح تری برای تولید کابل برق و وسایل با عایق الکتریکی بالا می باشد .
9- نقطه اشتعال روغن DOTP ، 51 درجه سانتیگراد نسبت به روغن DOP بالاتر می باشد و لذا برای تولید عایق حرارتی ،کابل ها مناسب تر است.
10- مقاومت کششی و مقاومت در برابر نوسانات و انتقال دمای DOTP بیشتر از DOP بوده و بنابراین استفاده از آن در محصولاتی مانند شیلنگ آب، کفش و … بهتر است.
11- در مدت نگهداری نسبت به سایر نرم کننده ها از جمله DOP ، بدلیل این که فراریت کمتری دارد پایداری بالاتری داشته و افت نرم کنندگی در فرآیند پذیری PVC کمتر از سایر نرم کننده ها ست .
عموماً دی استرهای فتالیک اسید، خصوصاً دو- اتیل هگزانول فتالات ها (DP) متابولیسم متفاوتی نسبت به دی استر های ترفتالیک اسید از جمله DOTP دارند .در اثر تخریب ، ترفتالات ها بطور کامل به الکل و ترفتالیک اسید هیدرولیز می شوند در حالی که فتالات ها فقط به منواستر هیدرولیز میشوند این منو استر ها طبق بررسی های آزمایشگاهی ثابت شده که مواد فعال سمی و سرطان زا میباشند .
همچنین بررسی های بالینی انجام شده بر روی حیوانات، خصوصیات سرطانزایی DOP را کاملاً اثبات می نماید. سرطان های کبد، کلیه و دستگاه گوارش از جمله این سرطان ها است. به دلیل تفاوت متابولیسم بین دو – اتیل هگزیل فتالات ) DOP ( و دی – دو – اتیل هگزیل ترفتالات ( DOTP)بررسی های مختلف نشان داده که DOTP سمیت بسیار کمتری نسبت به DOP دارد . همچنین بدلیل عدم سرطان زائی ) بر خلاف DOP که سرطان زاست ( در وسایل خانگی، اسباب بازی ها، بسته بندی مواد غذایی و مواردی که سلامتی و مسائل زیست محیطی حائز اهمیت است از جمله دستکش های طبی استفاده میشود .
در مورد دستکش های طبی حاصل از PVC نرم شده با DOTP به دلیل خاصیت روان کنندگی دیگر نیازی به استفاده از پودر در داخل دستکش برای راحت پوشیدن آن نمی شود .
۱- صنایع پلاستیک: از این ترکیب به دلیل فشار بخار کم و پایداری زیاد به عنوان یک نرم کننده جهت افزایش خاصیت کشسانی در تولید پلاستیک های PVC و لاستیک ها استفاده می شود. این نرم کننده از نقطه نظر محیط زیستی نسبت به سایر نرم کننده ها به ویژه اورتو فتالات ها، دارای خطرات کمتری است.
۲– صنعت ساختمان : در تولید برخی از پوشش دهنده ها و عایق کننده های پشت بام ها و هم چنین کف پوش ها که از جنس پلی وینیل کلراید ( PVC ) هستند، از DOTP به عنوان یک نرم کننده استفاده می شود.
3– صنعت رنگ و رزین : در فرمولاسیون رنگ ها و رزین ها معمولا از یک مایع با جرم مولکولی و نقطه جوش بالا به عنوان نرم کننده استفاده می شود که موجب کاهش نیروی واندروالس بین مولکول های پلیمری، افزایش نرمی و انعطاف پذیری و کاهش دمای انتقال شیشه ای در رزین های سفت و سخت و به حداقل رساندن شکستگی و ترک خوردگی می شود. بسته به نوع رزین و دیگر ترکیبات مورد استفاده در آن، نرم کننده بر میزان سفتی و استحکام، اشتعال پذیری و پایداری نسبت به نور و گرما تاثیر گذار است. یکی از نرم کننده های بسیار پرکاربرد در تولید رنگ ها، رزین ها و پوشش دهنده ها DOP و DOTP هستند.
4- صنعت چاپ : جوهرهایی که به وسیله تبخیر خشک می شوند به شدت شکننده هستند. تا زدن و یا مچاله کردن برخی از مواد پرینت شده موجب ترک خوردگی و سست شدن فیلم جوهر می شود. در جوهرها از نرم کننده هایی مانند DOTP به منظور افزایش قابلیت ارتجاعی، انعطاف پذیری، براقیت، مقاومت در برابر یخ زدگی، نرمی و پایداری رنگ های پرینت و خشک شده و به حداقل رساندن تغییر رنگ در دماهای بالا و جلوگیری از پوسته پوسته شدن آن ها استفاده می شود.
5- صنعت چسب و آب بندي : نرم کننده ها از جمله اجزای مهم در چسب ها و آب بندها هستند که موجب افزایش عمر مفید، افزایش دوام و ثبات محصول، کاهش هزینه و بهینه کردن عملکرد محصول می شوند. در انتخاب نرم کننده برای این ترکیبات سازگاری پلیمری به دلیل جلوگیری از خروج نرم کننده از محصول و از بین رفتن مزایای آن بسیار اهمیت دارد، چرا که طول عمر محصول به شدت به آن وابسته است. دی اکتیل تر فتالات از جمله این نرم کننده هاست.
۶– صنایع آرایشی بهداشتی : از فتالات ها در تولید اسپری های مو، موس ها، لاک ناخن، تمیز کننده های پوست، شامپوی بچه ها و … استفاده می شود. این ترکیبات موجب کاهش ترک خوردگی لاک ناخن، حفظ عطر و رایحه، کاهش غلظت اسپری ها و افزایش توزیع پذیری و بهبود رطوبت محصولات پوستی و نفوذ بهتر آن ها در پوست می شود.
۷– صنعت برق : سیم ها و کابل های پی وی سی حدود ۴۶% از بازار کابل ها را تشکیل می دهند. از این پلاستیک در تولید کابل های انتقال نیرو در فشار کم تا متوسط، کابل های سه لایه ی تلویزیون و کامپیوتر، کابل تلفن، کابل اتومبیل، کابل های باتری و رباتیک، کابل های انتقال داده و … استفاده می شود. مقاوم بودن این پلاستیک در برابر آتش سوزی و احتراق منجر به کاربرد آن در این صنعت شده است. از DOTP به عنوان نرم کننده در تولید کابل های PVC استفاده می شود.
دی متیل ترفتالات
در این كارخانه دي متیل ترفتالات بر اساس روش ديناميت نوبل (هولز) تولید می گردد. در اين روش مخلوطي از پارازايلين و پي تي استر با هوا در حضور كاتاليست هاي استات كبالت و استات منگنز اكسيده مي شوند.محصول اکسیداسیون شامل اسیدهای آلی که اکسیدیت نامیده می شود بامتانول استري مي شود تا پي تي استر و دي متيل ترفتالات حاصل شود سپس استرهاي بدست آمده به روش تقطیرجدا گرديده تا دي.ام.تي ناخالص حاصله ، با بلوري شدن در دستگاه هاي متبلور كننده كاملاً خالص گردد و خلوص آن به بالاتر از 99/9 درصد برسد . سپس به شكل مذاب در مخزن ذخيره نگهداري مي گردد تا از آنجا جهت تبديل به پلي استر به كارخانه پلي اكريل فرستاده شود. مقداري از محصول مذاب به واحد جامدساز فرستاده می شود تا جهت فروش داخلی و یا صادرات به دي ام تي جامد تبدیل شده و در صنایعی نظیر تولید الیاف مصنوعی ، انواع پلاستی سایزر ، پلی بوتیلن ترفتالات PBT ، رزین ها و … استفاده می گردد .
دی متیل ترفتالات
DMT Specification
White , ( pillow- shaped) without odor of secondary products secondary products | Appearance of Briquette |
C10 H10 O4 | Empirical Formula |
194.19g/mol | Molecular Weight theoretical |
o140.63 ± 0.02 oC | Melting Point |
% More than 99.9% – as wt | Purity |
Max. 0.03 – mg KOH / gr of substance* | Acid Number |
Max. 10 ppm | Hazen colour |
Max. 10 ppm | ASH Content |
Max. 1 ppm | Iron Content- as Fe |
Max. 50 | Total Absorbance 340nm,10 cm cuvette |
*This corresponds to an acidity value of approximately 97 ppm as MMT ( Monomethyl. Terphthalate)
فرمول ساختماني دی متیل ترفتالات :
CH3OOC-C6H4-COOCH3
Molecular Structure
UPAC name: Dimethyl Terephthalate
Formula: C_10 H_10 O_4
CAS No. 120-61-6
Specification
Liquid(Molten) or solid form (White flakes)
Purity: More than 99.9% (as wt%)
Melting point: 140.63 (_^0)C
Acid number: Max. 0.03 (mg KOH/gr)
Absorbance: Max. 50 (340nm)
Dimethyl Terephthalate
شرکت دی ام تی محصول DMT (دی متیل ترفتالات) به دو صورت مذاب و جامد، DOTP (دی اکتیل ترفتالات) تولید می نماید.
شرکت تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی تنها تولید کننده Dimethyl Terephthalate) DMT) در ایران و خاورمیانه و اولین و بزرگترین تولید کننده DOTP ( (Dioctyl Terephthalate در ایران می باشد.دی متیل ترفتالات (DMT)
فرآورده های DMT و کاربرد آنها
دی متیل ترفتالات یک ترکیب آلی با فرمول C6H4(CO2CH3)2 می باشد که از واکنش پارازایلین و متانول تولید میشود و در حالت جامد سفید رنگ میباشد.
برخی از کاربردهای این محصول عبارتند از:
- PBT
پلی بوتیلن ترفتالات ( PBT ) پلیمر گرمانرم مصنوعی است که از ترکیب DMT و 1-4butanediol تشکیل میشود. رزین PBT به دلیل مقاومت الکتریکی و ثبات ابعادی در قطعات خودرو مورد استفاده قرار میگیرد .
- DOTP
DOTP تنها پلاستی سایزری میباشد که از اسید پارا تولید شده است و در حالت عادی گرانتر از سایر نرمکنندهها میباشد. باید به این امر نیز توجه داشت که سایر پلاستی سایزرها بر پایه اورتو میباشند.
DOTP دارای خواص مهاجرت پذیری و عملکرد به مراتب بهتر در دمای پایین در مقایسه با سایر نرم کننده ها میباشد به طوری که در مصارفی که انعطاف پذیری وینیل مهم میباشد از این پلاستی سایزر استفاده میشود.
- عایق پوششی :
این عایق به ویژه در محصولات الکترونیکی ، موتور و ترانسفورماتور استفاده میشود و در شرایط سخت مانند حرارت و ولتاژ بالا مقاومت بسیار مناسبی را برخوردار میباشد.
دی ام تی های پلی استر و پری استر در این زمینه استفاده میشود .
- چسب :
چسب گرم بر مبنای پلیاستر ترموپلاستیک میباشد که موجب کارایی 100% این چسب ها میشود .
این چسب ها بر مبنای رزین های پلی استر غیر اشباع با نقطه ذوب پایین تولید میشود.
- رزین الاستومر
الاستومر یک نام عمومی برای موادی است که خاصیت کشسانی دارند .
دو نوع الاستومر گرماسخت و گرمانرم وجود دارد که نوع گرمانرم آن بر مبنای DMT تولید میشود .
این نوع رزین در در صنعت خودرو ، برق صنعتی و تاسیسات زیرسازی کاربرد بسیاری دارد .
- رزین پلی استر قابل حل در آب
رزینهای پوششی هستند که به دلیل قابلیت حل شدن در آب به عنوان دوستدار محیط زیست شناخته میشوند.
- رزین DATP
رزین دی آلیل ترفتالات ( DATP ) ، رزین گرما سخت شده ای است که از واکنش DMT و الکل آلیل به وجود میآید و به علت مقاومت گرمایی و شفافیت بالا به عنوان مونومر لنزهای عینک استفاده میشود .
- فیلم پلی استر
فیلم پلی استر در موارد اپتیکال و بسته بندی از کاربرد بسیار گسترده ای برخوردار میباشد . این پلیمر از ترکیب DMT و اتیلن گلایکول تشکیل شده است. این پلیمر به علت نقطه ذوب پایین و پراکندگی بالا بسیار مناسب میباشد .
جدول معرفی فرآورده های DMT و کاربرد آنها
نام محصول | کاربرد | ویژگی |
Cyclohexanedimethanol (CHDM) | رزین های پلی استر غیر اشباع، رزین های پلی استر بر پایه آب، پلیمرهای مصنوعی لوازم آرایشی بهداشتی، رزین های پوششی مقاوم در برابر حرارت،PETG | ایجاد مقاومت در برابر خوردگی در پلاستیک، سختی بسیار مناسب، تبلور بالا، گروه های هیدروکسیل واکنش پذیر، مقاومت الکتریکی و حرارتی مناسب |
Dioctyl Terephthalate (DOTP) | صنعت سیم و کابل، کاغذ دیواری و کفپوش، تجهیزات پزشکی، تجهیزات خودرو، اسباب بازی، پارچه های پوششی، چرم مصنوعی | مقاومت الکتریکی بالا، مهاجرتپذیری کم، انحلال پذیری بالا با سایر حلال ها، قابلیت شکل گیری در دمای پایین، عدم انحلال در آب |
Polybutylene TerePhtahlate (PBT) | صنایع الکترونیک، برق، ارتباطات، فیبر نوری، صنعت خودروسازی، برخی مصارف بهداشتی، نخ رشته ای با خواص کششی بالا، فیلم PBT | مقاومت مکانیکی عالی، مقاومت در برابر آب و حلال های شیمیایی و هوا و اسیدها و بازها، قابلیت قالب گیری و تبلور آسان، مقاومت الکتریکی عالی |
COPolyester Ether (COPE) | صنعت خودرو، شلنگ و لوله های کاربردی، سیم وکابل | خاصیت الاستومری و پلاستومری، وضوح عالی، انعطاف پذیدی |